حسن سلوکش علمیت ایشان را تحت‌الشعاع قرار داده بود. خیلی‌ها آقای حجت را ترحیج می‌دادند بر ایشان؛ در حالی‌که واقعا این‌گونه نبود. تواضع و فروتنی ایشان باعث شده بود تا حقشان تضییع گردد. آقای صدر و آقای حجت از نظر علمی قطعا هم‌ردیف بودند. من چون خودم به آقای صدر علاقمند بودم،‌ نمی‌توانم به تشخیص خودم مطمئن باشم و ممکن است از روی علاقه اشتباه کنم. ولی آقایان دیگری هم بودند که به درس آقای صدر می‌آمدند و ایشان را بر آقای حجت و

آیت‌الله صدر از لحاظ اخلاقی مرد بسیار خلیقی بود. طوری‌که این را باید به شما بگویم که من در تمامی مدت عمرم، آدم صاحب اخلاق کریمه‌ای مثل آقای صدر ندیدم. یعنی تا الآن من ندیدم کسی را که تا این اندازه به مسائل اخلاقی مقید باشد. اخلاق ایشان چنان بود که حتی بچه‌ها تحت تأثیر قرار می‌گرفتند و در کنار ایشان یک جور احساس امنیت اخلاقی داشتند ... تمام فامیل‌های متنفِّذ این مملکت نسبت به شخص آقای صدر یک جور علاقه‌ی خاص داشتند. حتی آنها که خیلی هم صبغه‌ی دینی نداشتند، شخصاً به ایشان علاقمند بودند ... آن زمان که آقای حائری آقای صدر را انتخاب کردند برای اداره‌ی

آقای من در همان بحبوحه‌ی واقعه‌ی مسجد گوهرشاد و آن اعتراضات علیه غائله‌ی کلاه‌نمدی‌ها و مدارس مختلط بود که از مشهد به قم آمدند. دقیقاً در همان موقع بود. این هم داستان خیلی جالبی دارد. آقای حائری مدتی بود که به قم آمده و حوزه‌ی علمیه را تأسیس کرده بود. این مدارس فیضیه و دارالشفاء ابتدا زیر نظر صحن و آستانه بودند که ایشان آمد و از آنها گرفت و تأسیسات و تشکیلاتی درست کرد و حوزه را راه انداخت. یک روز آقای مصطفوی که تاجری در تهران بود و

آن‌گونه که من از فحوای سخنان آقاجون برداشت کردم، آن جرقه‌ای که در ذهن ایشان زده شد که در «علم اصول» اصلا در ذهن خود ایشان هم دگرگونی ایجاد کرد، درس آقای صدر بود. این درس به کلی متحول می‌کند ایشان را در مسائل اصولی و همچنین در دیدگاه‌های نو فقهی بر اساس مسائل اصولی. آقاجون خیلی موارد را برای من نقل کردند و شاید این جمله عصاره گفته‌های ایشان باشد که امروز به جز احکام عبادی، بقیه احکام تابع «عقل صُلَحا» است و سیره و روایت و حدیث، به تنهایی کارآیی و کارسازی ندارد. یک نمونه برجسته

برای همه‌ی مراجع پناه بود. ‌حتی در مسائل مهم سیاسی و اضطرابات سیاسی آن ایام، که خوش ندارم در مورد آنها صحبت کنم، پناه مراجع ایشان بود. آقای بروجردی کاری هم که می‌خواست انجام بدهد، با مشورت ایشان انجام می‌داد. من یادم هست که در اوضاع هیجانی آن روز ایران، یک موقع آقای بروجردی وشنوه بودند و ما هم در خدمت‌شان بودیم. مرحوم آقای صدر در کرمجگون، یکی دیگر از روستاهای اطراف قم، بودند. آقای بروجردی در آن شب آقازاده خود و نیز برخی از خواص خود را برای مشورت نزد مرحوم آقای صدر فرستادند. بله؛ آقای صدر پناه بود، حتی برای آقای بروجردی.

مرحوم آقای صدر شاگردان زیادی داشتند. یکی از شاگردان برجسته ایشان مرحوم آیت‌الله صدوقی بودند. البته بهترین شاگردی که در درس آقای صدر حضور داشت و حسابی به ایشان اشکال می‌کرد، فرزند ایشان بود ... یادم هست که یک بار حاج‌آقا موسی آنچنان بحث را ادامه داد و به پدر خود فشار آورد، که آقا به پیشانی خود زد و گفت دست بردار موسی! چرا قرار نمی‌گیری؟! ... یادم هست که [آقای حاج‌آقا رضا] به برادر خود حاج‌آقا موسی اعتراض می‌کرد که شما چرا اینقدر به آقا می‌پیچی؟ ایشان می‌گفت وقتی به آقا خیلی فشار وارد کنی، ممکن است که یک وقت حال ایشان

به پیچ کوچه حرم که رسیدم، به آقای صدر برخوردم. ایشان عازم صحن شاه‌عباسی حرم بودند تا نماز جماعت را اقامه کنند. پرسیدند که این نان مال چه کسی است؟ گفتم مال شما است. گفتند ما نمی‌توانیم این نان‌ها را بخوریم؛ مگر خانم به شما بقچه نداد؟ گفتم نه! گفتند پس این نان‌ها را لطفا زود پس بدهید! به نانوایی برگشتم و نان‌ها را به شاطر دادم و گفتم من می‌روم بقچه بیاورم. گفت مگر بقچه با خودت نیاورده بودی؟ ملا ابراهیم همیشه با خودش بقچه می‌آورد؛ گفتم نه، نیاوردم. به سرعت به منزل آقای صدر رفتم و بقچه را برداشتم و به نانوایی برگشتم. نان‌‌های جدید را گرفتم و تا